TANIM :
Karin iç organlarının (barsak amentum v.b.) GÖBEK deliğinden geçerek deri altında toplanması olayıdır.Evcil hayvanlarda çok görülür.
NEDENLER :
Edinsel ve congenital olarak şekillenir.
Edinsel(sonradan olan) fıtıklar aşırı ıkınmalar ve GÖBEK kordonu enfeksiyonu (omphalophlebitis)sonucu şekillenir.Sigirlarda en çok congenital sekil görülür(doğuştan).Bazın GÖBEK deliği travmalarla yırtılarak delikten fıtıklaşma meydana getirebilir.Bu tür fıtıklara Hernia ventro-umblicalis(karin-gobek fitki)adi verilir.
SEMPTOM :
Bölgede hayvan türüne göre nohut tanesinden bir çocuk başı büyüklüğüne (tay,dana)ulasan sinirli,yumuşak,esnek,ağrısız,basınçla ret olunabilen bir şişkinlik görünümündedir.Palpasyona fıtık deliği görülebilir.
TEŞHİS :
2 ve 3 cu donemde teşhisi kolaylaştırmak için punksiyon yapılır.
PROGNOZ :
Yas ve fitkin büyüklüğüne göre değişir.Genç ve fıtık deliği küçük olan olgularda olumlu.Taylardaki GÖBEK fitki congenital ve edinsel olaylarda kendiliğinden iyileşebilir.Çünkü yayvan büyüdükçe karında kendiliğinden buyur ve derinleşir.Böylece fıtıklaşan organı karin duvarına asan MESENTERYUM kısa kalarak organı FITIK DELİĞİNDEN YUKARI (İÇERİ) çeker bir nevi onu asar ve fıtıklaşmayı durdurur.Bu arada GÖBEK delgide skatrize olarak kapanır.Yalnız bu durum sadece mezenteryumla asılan organlar için geçerlidir.Amentum için geçerli değildir.Bundan dolayı taylarda 6-12 ay kadar beklemekte yarar vardır.Büyük hacimli fıtıklarda beklemek doğru değildir.Bogulmus GÖBEK fıtıklarında prognoz kotudur.
TEDAVİ :
kendiliğinden iyileşmeyen gittikçe büyüyen complikasyonsuz GÖBEK fıtıklarında kansız ve kanlı yöntem uygulanır.
1-KANSIZ yöntem :
A-)Bandaj
fıtık deliği küçük olanlarda ret edilme yapıldıktan sonra delik üzerine uygun yastık koyduktan sonra sargı ile vücuda sarıp bölgeye basınç yapmak yeterlidir.fıtık sargıları gelişimini tamamlamış hayvanlar ile reddedilemeyen fıtıklarda kullanılmaz.
B-)Irkiltisel ve vezikan pomatların kullanılması
küçük fıtık şişkinlikleri üzerine vezikan pomatlar ( ong. vezikature ,pom.biiodure de mercure) sürülür.Tuzlu su,alkol, 1/10 clorur de zinc eriyiği fitkin periferinden bağ doku içine enjekte edilir.Bir gelişme olmazsa operatif müdahale yapılır.
C-)Kaso uygulaması
Genç hayvanların dişilerinde ve küçük delikli fıtıklarda yapışma yoksa kaso uygulaması yapılır.
D-)Bağlama ve dikme
fıtıklaşan organ ret edilir.Dış ve iç fıtık kesesinin dibinden lastik ligatürle bağlanır.Ligatürün alt tarafından dış ve iç fıtık keselerinden geçecek şekilde çivi geçirilerek ligatürün kayması engellenir.
Bu yöntemlerin tamamı karin duvarının açılmasından korkulduğu ve antibiyotiklerin olmadığı zamanlar kullanılırdı simdiyse tamamen kanlı yöntem kullanılmaktadır.Yani operasyon yapılmaktadır.
|
